Консультативтік пункт құру жөніндегі нұсқаулық

ҚАЗАҚСТАНРЕСПУБЛИКАСЫБІЛІМЖӘНЕҒЫЛЫММИНИСТРЛІГІ БАЛАЛАРДЫ ЕРТЕ ДАМЫТУ ИНСТИТУТЫ

МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ТӘРБИЕМЕН ЖӘНЕ ОҚЫТУМЕН ҚАМТЫЛМАҒАН БАЛАЛАРДЫҢ АТА-АНАЛАРЫМЕН ЖҰМЫСТЫ ҰЙЫМДАСТЫРУБОЙЫНШАКОНСУЛЬТАЦИЯЛЫҚПУНКТТЕРГЕ

АРНАЛҒАННҰСҚАУЛЫҚТАР

ИНСТРУКЦИЯДЛЯКОНСУЛЬТАЦИОННЫХПУНКТОВПО

ОРГАНИЗАЦИИРАБОТЫСРОДИТЕЛЯМИДЕТЕЙ,КОТОРЫЕНЕ ОХВАЧЕНЫ ДОШКОЛЬНЫМ ВОСПИТАНИЕМ И ОБУЧЕНИЕМ

Нұр–Сұлтан

2022

ҚазақстанРеспубликасыБілімжәнеғылымминистрлігі

«Балалардыертедамытуинституты»базасында әзірленген

Мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтылмаған балалардың ата- аналарымен жұмысты ұйымдастыру бойынша консультациялық пункттергеарналған нұсқаулықтар– Нұр-Сұлтан, 2022. -22 б.

Пікіржазғандар:

Г.К. Ибрагимова РhD; Ф.К.Омарбековамеңгеруші; Ф.К.Бурганова                  әдіскер.

Әдістемелік құралда мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтылмаған балалардың ата-аналары үшін консультациялық пункттерді ұйымдастыру бойынша нұсқаулықтар берілген.Ұсынылған материалдар мектепке дейінгі ұйымдардың педагогтерінеконсультациялық пунктердің жұмысын тиімді ұйымдастыруға көмектеседі. Нұсқаулықта консультациялық пункт қызметінің мақсаттары мен міндеттері айқындалған. Нұсқаулықтар базасында консультациялық пунктер ұйымдастырылған мектепке дейінгі ұйымдардың педагогтеріне, сонымен қатармектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтылмаған балалардың ата-аналарына арналған.

Нұсқаулық ҚР БҒМ «Балаларды ерте дамыту институтының» Ғылыми- әдістемелік кеңесінде қаралып, ұсынылған (2022 жылғы 27 маусымдағы №6хаттама).

Балалардыертедамытуинституты,2022 жыл

ТҮСІНДІРМЕЖАЗБА

Отбасы институтының адам өміріндегі рөлі бұрыннан зерттеу тақырыбы болған. Отбасындағы тәрбиебаланы туғаннан бастап тұлға болыпқалыптастыруда зор рөл атқарады.Отбасында баланың жеке тұлғасы қалыптасады.

Қоғам, әлеуметтік институттар отбасы тәрбиесінеықпал етеді. Отбасында баланың алдындаалғашрет таңғажайыпәлемнің есігі ашылады.Отбасындағы тәрбие баланыңәлеуметтік ортаны жағымды эмоциялармен немесетаңырқаумен, қатыгездікпен қабылдауына әсер етеді. Тәрбиенің негізі отбасында қаланады. Балаға толыққанды тәрбие беруоның жеке тұлға болып қалыптасуының, дамуы мен үйлесімді өсуініңалғышарты болып табылады.

Қазіргіуақытта ата-аналардыңбілім беру бағдарламалары, баланың жас және психологиялық ерекшелігі, баланың қажеттілігі туралы нақтытүсініктеріжоқ жәнеата-аналар тәрбиелеу әдістерін сараптай алмайтындықтан отбасының тәрбиелік әлеуетінтиімді қолдана алмайды. Бұныңсалдарытәрбиелеу нәтижесінің төмендеуіне әкеледі. Ата-аналардың бала тәрбиесінемән бермеуі баланыңжекетұлға болыпқалыптасуына,әлеуметтікбейімделуіне керіәсеретіп,жүйкелік ауытқулардың пайда болуына жол береді. Ата-аналардың мектепке дейінгітәрбиеменоқытусаласындағыбіліктілігініңаздығыбалатәрбиесінеәсер етеді.

Бүгінгі күннің ата-аналары қаншалықты білімді болсадапедагогика, психология,физиологияжәнеөзгебілімсалаларынантолықхабардаремес. Кез-келген білімі бар ата-аналарды бала тәрбиесі туралы мәселелер ойландырады. Сондықтан отбасыбілім беру қызметі саласында көмекті қажет етеді.

Баланы тек ата-анасы ғана емес, айналасындағы адамдарда тәрбиелеу қажет. Балаларды әлеуметтік ортадан бөліп алыптәрбиелеу мүмкін емес. Сондықтан да балалардыңбелсенді әрекетіне арналғанорындар болуы тиіс. Белсенді әрекетке арналған орындардыңболуы баланың жан-жақты дамуына әсер етеді.

Ата-аналарға (заңды өкілдеріне) әртүрлі ақпарат көздері ұсынатын психологиялық -педагогикалықбасылымдар, баспасөз,ғаламтор материалдары, теле-радио бағдарламалары, ғылыми-көпшілікке арналған әдебиеттер, көрнекіліктер жеткілікті. Бірақ бұл ақпарат көздеріндеотбасының, баланың ерекшелігін ескеріп, ата-ананың (заңды өкілдердің)нақты сұрағына тікелей жауап беру мүмкіндігі жоқ.

Бұл мәселеде мектепке дейінгі ұйымныңмамандары құзыретті. Оларата- анаментікелейқарым-қатынас жасап, «кері байланыс» орната алады,баланың дамуын бақылайды.

Қазіргі уақытта мектепке дейінгі білім берудіңкелесідей нысандары: мектепке дейінгі ұйым жанындағы балалардың қысқа мерзімді болу топтары, баланы үйде тәрбиелеп отырған отбасыларға медициналық-психологиялық-педагогикалық көмек беру орталықтары және т.б табысты дамуда. Пайда болған жаңа нысандар баланың дамуына белсенді ықпал етіп,отбасыларға мектепке дейінгі білім беру саласындағы мамандардың білікті көмегін алуға көмек беруге арналған. Сонымен қатаржаңа нысандар балаларыбалабақшаға баратын отбасыларға да, балалары балабақшаға бармайтын отбасыларға да бағытталған.

Осындай жаңа нысандардың бірі мектепке дейінгі ұйымның жанында консультациялықпункттерұйымдастыруболыптабылады.Консультациялық

пункттер ата-аналардың қажеттіліктерін ескере отырып балалары мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтылмаған ата-аналар үшін, отбасын және тәрбиеленушіні әлеуметтік-педагогикалық қолдау мақсатында құрылады. Консультациялық пункттербалабақшалар үшін жаңалық емес.Консультациялық пункттер балабақша мен отбасы арасындағы өзара әрекеттіңдәстүрлі түрлерінің бірі тәрбиешілердің ата-аналарға (заңды өкілдерге) жеке және топтық консультация беру қызметін іске асырады. Мектепке дейінгі ұйымның жұмыс тәжірибесінде тәрбиешілер ата-аналардың сұранысы негізінде немесе балалардың даму ерекшеліктерін ескере отырып консультация бере алады. Сонымен қатар балабақшаның басқа мамандары (әдіскер, психолог, логопед, дефектолог және т.б.) ата-аналарға (заңды өкілдерге) қандай да бір мәселе бойынша кеңес береді.

Консультациялық пункттер мектепке дейінгі ұйымда жұмыс істейтін педагогтермен, психологтармен және басқа мамандармен үнемі сөйлесуге мүмкіндігі жоқата-аналарға психологиялық-педагогикалық көмек беруге,сондай-ақ балалардың үйлесімді дамуын қолдауғаарналған.

Ата-аналар (заңды өкілдер) мен отбасы жағдайында тәрбиеленетін балалар үшінұйымдастырылғанконсультациялық пункттердің жұмысы мектепке дейінгі ұйымдар, әдістемелік орталықтар базасында жүзеге асырылады.

Нұсқаулықтардың мақсаты мектепке дейінгі біліммен қамтылмағанбалалардың ата-аналарына көмек көрсету..

Бұл нұсқаулықтар базасында консультациялық пункттер ұйымдастырылған мектепке дейінгі ұйымдардың педагогтеріне, сондай-ақ мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтылмаған балалардың ата-аналарына арналған.

КОНСУЛЬТАЦИЯЛЫҚПУНКТТЕРДІҰЙЫМДАСТЫРУБОЙЫНША

НҰСҚАУЛЫҚТАР

Жалпыереже

Мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтылмағанмектеп жасына дейінгі балалардың ата-аналарына (заңды өкілдеріне) арналған консультациялық пункттер мектепке дейінгі ұйымдардың базасында ұйымдастырылады жәнеМектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламаларыніске асыратын мектепке дейінгі білім беру ұйымының құрылымдық бөлімшесі.

Консультациялық пункттер мектепжасына дейінгібалаларды тәрбиелеу мен дамытуда отбасына көмек көрсетудің бір түрі болып табылады.

Мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтылмаған мектеп жасына дейінгі балалардың ата-аналарына (заңды өкілдеріне) арналған консультациялық пункттердің қызметі мектепке дейінгі ұйымы мен баланың ата-аналарының (заңды өкілдерінің) өзара міндеттемелері туралы келісім -шартқа(1 қосымша) сәйкесөтеусіз негізде жүзеге асырылады.

Консультациялықпунктқызметініңмақсаттарыменміндеттері

Ата-аналарға (заңды өкілдерге) арналғанконсультациялық пункттің жұмысы білім беру саласындағы мемлекеттік саясат қағидаттарын іске асыруға, мектеп жасына дейінгібалаларды үйде тәрбиелеп отырған отбасыларға көмек көрсетуді қамтамасыз етуге бағытталған.

Мақсаты: мектеп жасына дейінгібалаларды үйде тәрбиелеп отырған отбасыларға консультациялық және әдістемелік көмек көрсету.

Негізгіміндеттері:

• мектеп жасына дейінгі баланың жан-жақты дамуы мәселелері бойынша ата- аналарға (заңды өкілдерге) әдістемелік көмек көрсету, мектеп жасына дейінгі балаларды әлеуметтендіруге ықпал ету ;
• ата-аналарға (заңды өкілдерге) бір жастан бастап бірінші сыныпқа қабылданғанға дейін балаларды тәрбиелеу, оқыту мәселелері бойынша консультациялық көмек көрсету;
• ата-аналарға(заңдыөкілдерге)диагностикалықкөмеккөрсету,мектепжасына балалардың дамуындағы мәселелердіанықтау және диагностикалау;
• мектеп жасына дейінгі балалардың дене бітімі, психологиялық және әлеуметтік дамуындағы әртүрлі ауытқулардың алдын алу;
• мектеп жасына дейінгі балаларды үйде тәрбиелеп отырған ата-аналарға (заңды өкілдерге) ақпараттық қолдау көрсету;

-тәрбиеленушінің толыққанды дамуын қамтамасыз ету үшін отбасымен тығыз ынтымақтастықорнату болып табылады.

Консультациялықпункттіңқызметінұйымдастыру

Консультациялықпункттіңқызметішеңберінде:

• диагностикалықкөмекберу-баланыпсихологиялық-педагогикалықзерделеу, бала тұлғасының жеке ерекшеліктері мен бейімділігін, оның әлеуетті мүмкіндіктерін айқындау,соныменқатардамуындағы,әлеуметтікбейімделуіндегі

бұзушылықтардың себептері мен тетіктерін анықтау, баланы одан әрі дамыту және тәрбиелеу бойынша ұсынымдар әзірлеу;

• консультациялық көмек беру - психологиялық, әлеуметтік, педагогикалық консультация беру, ата-аналарды (заңды өкілдерді) бала дамуының физиологиялық және психологиялық ерекшеліктері, тәрбиенің негізгі бағыттары,күйзеліс жағдайларын еңсеру туралы хабардар ету;
• әдістемелік көмекберу - ата-аналарды (заңды өкілдерді)ағарту,ата-аналарды туындайтын отбасылықмәселелердің алдын алуға, ата-аналардың педагогикалық мәдениетін қалыптастыруға, отбасында жағымды қарым-қатынастарды қалыптастыруға бағытталған педагогикалық әдістер мен тәсілдер туралы хабардар ету; ата-аналарды отбасы жағдайында тәрбие процесін ұйымдастыруға, үйретуге бағытталған баланың жеке даму ерекшеліктері негізінде түзету және дамыту технологияларымен таныстыру.

Консультациялық пункт қызметінің негізгі нысандары: ата-аналардың (заңды өкілдердің) сұранысыбойынша қажетті жеке және топтық консультациялар беру, жазбаша өтініш бойынша сырттай консультация беруді ұйымдастыру, ата-аналар (заңды өкілдер) үшін дәрістер, теориялық және практикалық семинарларды ұйымдастыру, мектепке дейінгі ұйымның сайтына орналастыру арқылы консультациялармен әдістемелікұсынымдарберу, балабақша мамандарыныңмектеп жасынадейінгі балаларға диагностикалық зерттеужүргізуі болып табылады.

Отбасыларғаконсультацияберу жұмысы мамандардың: басшының,әдіскердің, тәрбиешінің, медициналық қызметкердің, психологтың, логопедтің және басқа мамандардың қызметін кіріктіру негізінде құрылады.

Консультациялықпункттергежұмысқатартылғанмамандардыңсанымектепке дейінгі ұйымның түрімен, оның кадрлық құрамымен айқындалады.

Консультациялықпункттіңқызметінтіркеуүшінкелесідейқұжаттаманы жүргізу қажет:

• ата-аналардыңалдын-алажазылужурналы;
• өткізілгеніс-шараларкестесіжәнеата-аналардың(заңдыөкілдерінің) өтініштерін есепке алу журналы (2-қосымша);
• консультациялықпункттіңжұмысжоспары;
• консультациялықпункттіңжұмыскестесі,
• жылбойғыжұмыстыталдау.

Консультациялықпункттіңжұмыскестесінмектепкедейінгіұйымның басшысы бекітеді.

Консультациялықпункттібасқаружәнеоғанбасшылықету

Консультациялықпункткетікелейбасшылықтымектепкедейінгіұйымның басшысы жүзеге асырады.

Мектепке    дейінгі    ұйымның    басшысы    консультациялық                              пункттің әрбір қызметкерінің лауазымдық (функционалдық) міндеттерін айқындайды.

Консультациялық    пункттің     педагогикалық    процесіне                                            қатысушылардың құқықтары мен міндеттері

Консультациялық пункттегі педагогикалық процестің қатысушылары балалар, ата-аналар (заңды өкілдері), мектепке дейінгі ұйымның педагогтері болып табылады.

Консультациялықпункттіңпедагогтері:

• ата-аналарарасындапедагогикалықбілімдібелсендітарату;
• балалардытәрбиелеудеотбасынатәжірибеарқылыкөмеккөрсету;
• ата-аналардыконсультациялықпункттіңпедагогикалыққызметінетарту;
• балалармендиагностикалықжәнетүзетужұмыстарынжүргізу.

Консультациялықпунктпедагогтері:

• жеке-бағдарланған    тәсіл    негізінде    балалармен                  сабақ                          бағдарламасын әзірлеуге;
• жұмыстақажеттіәдістемелікәдебиеттерменоқуқұралдарынқолдануға;
• консультациялықпунктжұмысжоспарынқұруға;
• ата-аналардыбалаларменжұмысістеугебелсендіқатысуғатартуға;
• балалармен және олардың ата-аналарымен жұмыс істеу үшін бағдарламалар мен әдістемелік құралдарды таңдауға құқығы бар.

Ата-аналар(заңдыөкілдер):

• консультациялықпунктжұмыстәртібінсақтауға;
• консультациялықпунктпедагогтерініңұсынымдарынорындауғаміндетті. Ата-аналардың (заңды өкілдер):
• консультациялықпунктжұмысынақатысуға;
• балалардыңсабағынақатысуға;
• балатәрбиесімендамуынабайланыстықажеттікөмекалуға;
• ұсынымдарберуге,консультациялықпунктжұмысыбойыншаұсыныстар жасауға құқығы бар.

1қосымша

№                                 мектепке    дейінгі     ұйымы     мен                                               баланың     ата- аналарының (заңды өкілдерінің) өзара міндеттемелері туралы

№                шарт

«              »                    20      ж.

                                                                  мектепке дейінгі ұйымының меңгерушісіатынан№                      мектепке дейінгі ұйым бір тараптан және                                       анасы (әкесі, оларды алмастыратын тұлға), бұдан әрі «Ата-ана» деп аталады, келесі тараптан төмендегі мазмұнда осы Шартты жасады:

1. Мектепкедейінгіұйымміндеттенеді:

Ата-анасының өтініші негізінде баланы МДҰ-ның консультациялық пунктіне есепке алу.

Баланың өмірі мен денсаулығын қорғауды, оның зияткерлік, дене және жеке дамуын қамтамасыз етуге; баланың даму ерекшеліктерін ескере отырып, оған деген жеке әдісті жүзеге асыруға, баланың эмоциялық игілігіне қамқорлық

Заттық-дамытушылық ортаны ұйымдастыру (үй-жайлар, жабдықтар, оқу-көрнекі құралдар, ойындарға арналған материалдар).

Баланың әрекетін жасына, жеке ерекшеліктеріне, Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес

Бала ауырып қалғанда, сондай-ақ ата-анасы (заңды өкілі) дәлелді себептермен (ауруы, іссапар және т.б.) демалыста және уақытша болмаған жағдайда балабақшаның кеңес беру пунктінде баланың орнын сақтау.

МДҰ-ның консультациялық пунктінде болған кезеңінде бала мүлкінің пунктте сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

Ата-анаға (заңды өкілге) баланы тәрбиелеу мен оқытуда, оның дамуындағы ауытқуларды түзетуде білікті көмек көрсету.

1. Ата-анаміндеттенеді:
   •  

Баланың алдағы уақытта болмауы туралы балабақшаға хабарлау (демалыс, ауру және т.б.).

Баланы тәрбиелеу мен оқытудың барлық бағыттары бойынша МДҰ консультациялық пунктімен өзара әрекеттесу, бірлескен іс-шараларға белсенді

1. Мектепкедейінгіұйымқұқылы:

Баланың консультациялық пунктте одан әрі болуына кедергі келтіретін баланың денсаулық жағдайы туралы медициналық қорытынды болған кезде, баланы шығарып жіберуге.

Ата-анасы (заңды өкілі) өз міндеттемелерін жүйелі түрде орындамаған жағдайда, оған бұл туралы 10 күн бұрын хабарлап, осы Шартты мерзімінен бұрын бұзуға құқылы.

1. Ата-анақұқылы:
   •     консультациялық    пунктінде                   балалармен         жұмысты жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу.
   •  

Мектепке дейінгі ұйым басшысына бұл туралы алдын ала 10 күн бұрын хабарлай отырып, осы Шартты бір жақты тәртіппен мерзімінен бұрын бұзу.

1. Шарттыңқолданылуталаптары.

Шартоғанқолқойылғансәттенбастапқолданылады,тараптардың келісімі бойынша ұзартылуы, өзгертілуі, толықтырылуы мүмкін.

1. Тараптардыңжауапкершілігі.
   •     міндеттеменің    орындалмағаны    немесе                   тиісті          дәрежеде орындалмағаны үшін жауапты.
2. Шарттың     қолданыс    мрезімі                                   -                     аралығында.
3. Шартқақолқойған тараптар:

2қосымша

Мамандардың(мектепкедейінгіұйымныңатауы)                                                                                                           консультациялық пунктіне ата-аналардың (заңды өкілдің) өтініштерін есепке алу журналы

ӘДЕБИЕТТЕРТІЗІМІ

1. «Білім    туралы»Қазақстан         Республикасының               Заңы
2. Мектепкедейінгітәрбиеменоқытудыңмемлекеттікжалпығаміндетті стандарты (ҚР БҒМ2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығы )
3. Мектепке дейінгі ұйымдар қызметiнiң үлгілік қағидалары              (ҚР БҒМ2018 жылғы 30 қазандағы № 595 бұйрығы )
4. Блохина   С.   А.Роль     семьи   в   развитии   личности.−                Челябинск:     Два комсомольца, 2011, 124-127 с.
5. АзаровЮ.П.Семейнаяпедагогика.−М.,1994.
6. ДубининС.Н.Семейноевоспитаниекакосновнойфактор развитияличности ребенка. – СПО, 2009, №5, 29-31 с.
7. КуликЛ.А.,БерестовН.И.Семейноевоспитание.−М.,1990.
8. ЛесгафтП.Ф.Семейноевоспитаниеребенкаиегозначение.−М.,1991.
9. ПидкасистыйП.И.Педагогика.−М.,2000г.
10. ТатевосянТ.Ю.СозданиеконсультационногопунктавДОУ.–МОУ

«Информационно-методическийцентр»,2010г.

МАЗМҰНЫ

РазработанынабазеИнститутараннегоразвитиядетей МинистерстваобразованияинаукиРеспубликиКазахстан

Инструкция для консультационных пунктов по организации работы с родителями детей, которые не охвачены дошкольным воспитанием и обучением – Нур-Султан, 2022. -22стр.

Рецензенты:

Г.К. ИбрагимоваРhD ; Ф.К.Омарбековазаведующая; Ф.К.Бурганова                     методист.